Als je traint voor een marathon, voelt die 42,195 kilometer misschien als een heel logische, vaste grens. Maar hoe langer je erover nadenkt, hoe gekker het eigenlijk is. Waarom niet gewoon 40 kilometer, of 42, of 45? Dat verhaal begint in het oude Griekenland, maar de echte verklaring ligt een paar flinke omwegen later in Londen.
- Van slagveld naar stadion
- De vroege marathons: ongeveer 40 kilometer
- 1908 Londen: een koninklijke omweg
- Van toevallig getal naar officiële standaard voor de marathon
- Waarom dit verhaal leuk is om te weten als jij gaat trainen voor de marathon
Van slagveld naar stadion
De marathon dankt zijn naam aan de plaats Marathon, ten noordoosten van Athene. Volgens de beroemde legende werd daar in 490 voor Christus het Perzische leger verslagen. Een boodschapper rende daarna van Marathon naar Athene, ongeveer 40 kilometer, om het goede nieuws te brengen en viel na zijn boodschap dood neer.
Of het precies zo is gegaan, daar zijn historici het niet over eens. Maar het verhaal bleef hangen. Toen eind 19e eeuw de moderne Olympische Spelen werden bedacht, zag de Franse geleerde Michel Bréal zijn kans. Hij stelde aan Pierre de Coubertin voor om een hardloopwedstrijd in te voeren die deze legendarische run zou herdenken. De marathon was geboren.
Bij de eerste moderne Spelen in Athene in 1896 werd de afstand ongeveer gelijk gehouden aan de route Marathon - Athene. Dat kwam neer op zo’n 40 kilometer, afhankelijk van de exacte weg die je neemt.
Nog geen spoor van 42,195 dus.
De vroege marathons: ongeveer 40 kilometer
In de jaren daarna schoten marathons overal ter wereld uit de grond. Maar er was geen vastgestelde lengte. Organisatoren kozen een mooie route tussen twee punten, vaak rond de 40 kilometer of 25 mijl.
Voorbeelden uit die tijd:
- De eerste Boston Marathon in 1897 was ongeveer 39,75 kilometer
- Andere vroege marathons in Europa en de VS lagen ook zo rond de 40 tot 40,2 kilometer
- De gedachte was simpel: de marathon herdenkt de run van Marathon naar Athene, en die was ongeveer 40 kilometer. Dat was de “klassieke” afstand. De precieze lengte werd nog niet zo krampachtig benaderd als nu.
1908 Londen: een koninklijke omweg
De wending richting 42,195 kilometer komt in 1908, bij de Olympische Spelen in Londen. De marathon zou daar eerst ongeveer 25 mijl moeten zijn, grofweg 40 kilometer, netjes in lijn met eerdere edities.
Toen bemoeide de Britse koninklijke familie zich ermee. De route werd als volgt bedacht:
- Start bij Windsor Castle
- Finish in het White City Stadium in Londen
Dat was ongeveer 26 mijl. Maar dan komt het detail dat de historie in ging. Queen Alexandra wilde graag dat de kinderen in de koninklijke vertrekken het vertrek van de lopers vanuit hun raam konden zien. De start werd daarom verplaatst naar het gazon direct onder de ramen van het kasteel. Daarnaast moest de finish precies voor de koninklijke loge in het stadion liggen.
Die twee wensen samen zorgden voor een route van 26 mijl en 385 yard. Omgerekend is dat 42,195 kilometer.
Het was dus geen doordacht sportwetenschappelijk besluit, maar een optelsom van praktische keuzes en koninklijke voorkeur.
Van toevallig getal naar officiële standaard voor de marathon
Na 1908 bleven marathons nog een tijdlang verschillende afstanden hebben. Sommige organisatoren hielden vast aan ongeveer 40 kilometer, anderen gebruikten afstanden rond 42 kilometer. De afstand van Londen 1908 had wel een bijzondere status, omdat het om een Olympische race ging die veel indruk maakte.
Binnen de internationale atletiekbond (toen de IAAF, nu World Athletics) speelde daarom de vraag: moeten we niet één vaste marathondistance afspreken?
Er waren verschillende voorstellen:
- Terug naar de “oerafstand” rond 40 kilometer
- Afronden op 42 kilometer rond
- Of de inmiddels beroemde 42,195 kilometer overnemen van Londen
In 1921 viel de beslissing: de marathon werd officieel vastgesteld op 42,195 kilometer, rechtstreeks gebaseerd op de afstand van de race in Londen 1908.
Sindsdien geldt deze afstand wereldwijd als standaard. Grote evenementen als Boston en later ook Rotterdam, Amsterdam en Berlijn sloten zich daar uiteindelijk bij aan.
Als je vandaag de dag op Nextrace een marathon uitzoekt, kies je dus niet zomaar voor een willekeurig rond getal. Je kiest voor een afstand die ontstond uit een mix van Griekse legendes, een Franse professor met een idee, een Londense koningin met wensen voor het uitzicht en een atletiekbond die uiteindelijk een knoop moest doorhakken.
Waarom dit verhaal leuk is om te weten als jij gaat trainen voor de marathon
Als je straks je schema opent en weer dat getal ziet staan, 42,195, dan is het net iets meer dan een reeks cijfers. Je loopt:
- Verder dan de mythische boodschapper van Marathon naar Athene
- Precies de meters die ooit van Windsor Castle naar de koninklijke loge in Londen liepen
- De afstand die sinds 1921 overal ter wereld hetzelfde is
Of je nu kiest voor Rotterdam, Amsterdam of een kleinere marathon dichtbij huis, via onze marathonkalender vind je ze allemaal. En als je dan eindelijk over die finish komt, weet je precies waarom het niet 40, niet 42, maar 42,195 kilometer zijn geworden.
